Myiasis: voorkomen is beter dan genezen

De meeste schapenhouders kennen het helaas; myiasis - ook wel bekend als huidwormziekte, huidmadenziekte, vliegenlarveziekte, maden of maitsen. Myiasis komt tot bij 90% van de schapenhouders in meer of mindere mate voor en treft jaarlijks 2 tot 5% van de schapen en lammeren. Het is een zeer pijnlijke huidaandoening, waarbij de dieren levend worden opgevreten, wat uiteraard een zeer pijnlijk proces is, dat voorkomen dient te worden. De laatste jaren lijkt myiasis zich uit te breiden.

Oorzaak

De belangrijkste veroorzaker van myiasis in ons land is de Lucilia sericata, een grote groene vlieg, die wordt aangetrokken door open wonden of door urine of mest- (diarree)bevuilde wol, maar overal in de wol van een schaap of lam eieren kan leggen. Uit deze eieren komen in enkele uren tot enkele dagen kleine larven, afhankelijk van de temperatuur en de vochtigheid. Warme, vochtige omstandigheden bespoedigen de ontwikkeling. In eerste instantie blijven deze larven verborgen onder de wol, maar ontwikkelen zich na vervellen tot maden, die zich naar de huid toe bewegen. Vanaf dit stadium hebben de maden mondhaken, waarmee ze de huid beschadigen en zich een weg door de huid heen vreten, waar ze zich voeden met de huid, onderliggend weefsel en vrijgekomen weefselvocht. Na 48 uur kunnen de maden al duidelijke gaten in de huid hebben veroorzaakt, welke verwondingen weer nieuwe vliegen zullen aantrekken. Binnen vijf dagen nadat de eerste eieren zijn gelegd, kan het schaap sterven. De aandoening komt in jaren met een normale temperatuur en vochtigheid van april tot eind oktober voor, met een piek in de periode van mei tot augustus.

Uiterlijke verschijnselen

Myiasis wordt in het beginstadium vaak gemist, omdat de larven zich diep in de wol, vlak bij de huid hebben genesteld. Wel laten dieren met maden ander gedrag zien, afhankelijk van de ernst van de huidaandoeningen. Myiasis geeft jeuk en onrust. Dieren zullen de aangetaste plekke schuren, proberen er naar te bijten of maken kwispelende staartbewegingen. In een later stadium worden de dieren sloom, eten niet meer en gaan hard achteruit. Op de aangetaste plekken is de huid en wol vochtig en verkleurd. Ook kunnen de plekken stinken en is de wol op deze plekken makkelijk los te trekken.

Behandeling

Wanneer myiasis wordt vastgesteld bij een schaap, is het te adviseren om het schaap nauwkeurig te bekijken om alle aangetaste plekken en eieren op te sporen. Knip of scheer de wol op deze plekken ruim weg en verwijder de maden zoveel mogelijk. Overleg afhankelijk van de
ernst van de huidaandoeningen een verder behandelplan met uw dierenarts.

Voorkomen

Een schone, korte en droge vacht verkleint de kans op myiasis. Op tijd scheren en voorkomen van diarree kunnen in veel gevallen helpen. Ter ondersteuning van deze fysieke handelingen wordt geadviseerd om Clik Pour-on in te zetten. Dit diergeneesmiddel kan op eenvoudige wijze door middel van een eenmalige toepassing toegediend worden over de rug door middel van een pour-on pistool. Wanneer Clik Pour-on eind april aangebracht wordt, biedt het gedurende een periode van 16 weken (4 maanden) bescherming tegen een myiasis uitbraak. Deze werkingsduur is voldoende om de meest kritieke periode te overbruggen.